Nederlaag Von der Leyen: juridische commissie verwerpt spoedplan EU-bewapening
In dit artikel:
De juridische commissie van het Europees Parlement (JURI) heeft unaniem een akkoord via een spoedprocedure voor een Europees herbewapeningsfonds van 150 miljard euro afgewezen. Dit fonds, onderdeel van het initiatief Security Action for Europe (SAFE), is bedoeld voor gezamenlijke aankopen van defensieapparatuur geproduceerd binnen Europa. De Europese Commissie wilde het fonds snel invoeren via artikel 122 van het EU-verdrag, een noodmogelijkheid die eerder werd ingezet tijdens de coronapandemie en de energiecrisis.
De juridische dienst van het Parlement oordeelt echter dat artikel 122 niet van toepassing is, omdat er geen legitieme noodsituatie is en het voorstel geen stevige juridische grondslag heeft. Hierdoor schrapt het Parlement de voorgestelde spoedprocedure, waarmee het feitelijk zijn rol in de besluitvorming probeert te behouden. Europarlementariër Sander Smit (BBB) benadrukt dat het Parlement zich niet monddood laat maken, in contrast met eerdere acceptatie van spoedmaatregelen zoals het coronaherstelfonds.
Als het voorstel via artikel 122 zou verlopen, zou het Parlement beperkt worden tot een adviserende rol, terwijl de feitelijke onderhandelingen alleen in de Raad plaatsvinden. Dit leidde tot weerstand, ook binnen de politieke familie van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen (EVP), omdat men de titel van 'urgentie' betwijfelt en kritiek is op het buitensluiten van het Parlement. Von der Leyen had eerder gesteld dat dit de enige haalbare manier was om snel tot actie over te gaan.
De stemming in de juridische commissie is niet bindend, maar kan institutionele spanningen vergroten. De verdere beslissing ligt nu bij EP-voorzitter Roberta Metsola, die kan kiezen voor een plenaire discussie, een brief aan de Commissie of juridische stappen via het Europees Hof van Justitie. De Europese Commissie gaf geen inhoudelijke reactie en stelde dat goedkeuring aan de lidstaten is, waarbij het onzeker blijft of andere spoedroutes worden gezocht voor het herbewapeningsfonds.