LPF-scenario dreigt voor 'leiderloos' NSC na vertrek Omtzigt: 'Het is vrij uitzichtloos'

In dit artikel:

Nu Pieter Omtzigt zich wegens gezondheidsproblemen definitief uit de politiek terugtrekt, staat het voortbestaan van zijn partij NSC ter discussie. Voormalige LPF-leden zien sterke overeenkomsten met het lot van hun partij, die na de moord op Pim Fortuyn in 2002 zonder leider achterbleef en snel instortte. Ook NSC, dat eind 2023 met 20 zetels in de Tweede Kamer kwam en direct deel uitmaakte van het kabinet, kampt nu met onzekerheid zonder het charismatische boegbeeld Omtzigt, die bij de verkiezingen ongeveer 90 procent van de stemmen voor de partij wist te trekken.

Nicolien van Vroonhoven, nummer twee op de lijst en nu fractievoorzitter, ontbreekt het volgens waarnemers aan het mandaat en leiderschap die Omtzigt wel had. Mat Herben, Fortuyns eerste opvolger, benadrukt dat een partij zonder een sterk, bindend gedachtegoed en een krachtige leider kwetsbaar is voor interne conflicten en structurele problemen, zoals dat ook bij de LPF gebeurde. Herben wijst erop dat het opbouwen van een stabiele partijorganisatie cruciaal is, een proces dat voor nieuwe partijen ingewikkeld en tijdrovend is.

Politiek historicus Gerrit Voerman voorziet een somber toekomstbeeld voor NSC zonder Omtzigt, en ziet dit patroon vaker bij partijen die rond één persoon zijn gevormd, zoals PVV en BBB. Toch wijst hij op uitzonderingen zoals D66 en SP, die na vertrek van hun grondleggers Hans van Mierlo en Jan Marijnissen bleven voortbestaan. Volgens Voerman is het essentiëel dat een partij niet te afhankelijk wordt van een enkele leider, een valkuil die ook grote partijen als de VVD ervaren hebben.

Of NSC een nieuw LPF wordt dat snel uit elkaar valt, of zich ontwikkelt tot een stabiele partij zoals D66, hangt af van de mate waarin de partij erin slaagt zijn identiteit en cohesie te versterken zonder Omtzigt. Tot nu toe was Omtzigt de verbindende factor, en het ontbreken daarvan stelt NSC voor een zware uitdaging in het politieke landschap.